Krasnobród
Miejsca niezwykłe,  Polska,  Święci,  Szlaki pielgrzymkowe,  Wędrówki poza szlakiem

Sanktuaria Lubelszczyzny. Krasnobród

Krasnobród położony nad Wieprzem 25 km na południe od Zamościa, to autentyczna perła Roztocza. Zdrowe powietrze, swoisty mikroklimat, urozmaicony krajobraz, piękne lasy, wzgórza wapienne, zalew a także strumyki i kwieciste łąki w dolinie Wieprza oto atrybuty tego miejsca.

Krasnobród

*

Krasnobród to znane od wieków centrum lecznicze. Rozsławiła je celebrytka swoich czasów, Maria Kazimiera d’Arquien, ukochana żona Jana III Sobieskiego. Czy wiecie, że była wcześniej poślubiona Janowi Sobiepanowi Zamoyskiemu, panu tych ziem? Wiadomość o tym, iż została ona w cudowny sposób uzdrowiona za sprawą wody ze źródełka w Krasnobrodzie, obiegła lotem błyskawicy I Rzeczpospolitą.

Krasnobród jednakże leczy nie tylko ciało, ale także ducha. To miejsce, słynące łaskami Matki Bożej, udzielającej ich od 350 lat przez swój cudowny wizerunek, nazywane jest „Małą Częstochową”.

Wielki odpust

Krasnobród i Sanktuarium Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny przyciągają tysiące pielgrzymów właśnie w tym czasie. Każdego roku bowiem, w dniach 1 – 2 lipca, odbywa się tradycyjny odpust, zwyczajowo nazywany świętem Matki Bożej Jagodnej. Jego sława sięga daleko poza granice parafii, czy nawet diecezji i przyciąga pielgrzymów z odległych wiosek, miast i miasteczek. Piękna tradycja religijna kultywowana od setek lat.

Największa uroczystość religijna, na którą przybywają corocznie tysiące pielgrzymów rozpoczyna się 1 lipca po południu. Najpiękniejszym wydarzeniem jest procesja nocna, rozpoczynająca się o godz. 21.00. Trasa prowadzi Aleją Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny do Kaplicy Objawień na Wodzie. Tam to, około północy, odprawiana jest uroczysta msza św.

Drugi dzień święta Matki Bożej Jagodnej – 2 lipca – to suma odpustowa, odprawiana przy ołtarzu usytuowanym na placu przykościelnym. W czasie tej uroczystości odbywa się procesja, w której idą osoby w barwnych strojach ludowych. Nierozerwalnym elementem odpustów są stragany z pamiątkami i zabawkami dla dzieci, pielgrzymów i turystów.

Skąd wzięła się sława tego miejsca?

Można powiedzieć, że związana jest z Marią Kazimierą d’Arquien, żoną Jana III Sobieskiego, a wcześniej Jana Sobiepana Zamoyskiego. Po cudownym uzdrowieniu z kobiecych dolegliwości za sprawą wody ze źródełka, zainicjowała ona budowę nowej, godniejszej świątyni i zaczęła rozgłaszać sławę tego miejsca. Ale jednak to nie Marysieńce Krasnobród zawdzięcza sławę „Małej Częstochowy”, albowiem wcześniej była tu inna Maria…

Objawienie Matki Bożej i uzdrowienie opętanego

Jak już wspominałam, sława sanktuarium w Krasnobrodzie zrodziła się zanim pojawili się tu Zamoyscy i Marysieńka Sobieska. Posłuchajcie tej nieprawdopodobnej opowieści…

W wsi Szarowola żył pewien człowiek, Jakub Ruszczyk. Cierpiał on od wielu dziwnych chorób, którym nie mogli poradzić miejscowi uzdrowiciele. Wreszcie ludzie zaczęli gadać, że to szatan siedzi w tym człowieku i choroby sprowadza, więc unikali biedaka ludzie, unikały zwierzęta. Zdesperowany, samotny, opuszczony przez wszystkich modlił się na odległym uroczysku przy leśnym źródle. A było to  święto Matki Bożej Śnieżnej – 5 sierpnia 1640 roku. Żarliwa to musiała być modlitwa, bo oto z nieba zstąpiła w jasności postać Matki Bożej i nakazała szatanowi iść precz, a Jakubowi umyć się woda ze źródełka. Tak to Jakub Ruszczyk został cudownie uzdrowiony i z wdzięczności dla swojej dobrodziejki, postawił na drzewie, w miejscu objawienia, niewielką figurę, którą sam wystrugał.

Krasnobród

*

Kiedy wieść o cudzie rozeszła się po okolicy, wierni tłumnie przybywali w to miejsce, by modlić się w swoich intencjach. W dowód wdzięczności pozostawiali różne wota, wśród których znalazł się mały obrazek. Jako jedyny ocalał on po zdewastowaniu miejsca objawienia przez Kozaków Chmielnickiego w 1648 r. Znaleziono go wiosną 1649 r. w pośniegowym błocie, w nienaruszonym stanie. Fakt ten uznano za znak boży i naturalnie w miejscu objawienia wybudowano pierwszą, niewielką, drewnianą kaplicę, zaś obrazek umieszczono w jej centralnym miejscu.

Kiedy okolicę  w 1672 roku najechali Tatarzy, grabiąc i paląc wszystko na swojej drodze, nie oszczędzili kaplicy. Jakież było jednakże zdumienie mieszkańców, kiedy po powrocie wyciągnęli ze zgliszczy ponownie nieuszkodzony obrazek. To już uznano za oczywisty znak obecności i woli Matki Bożej.

A Tatarów przegonił i pogromił pod Narolem Jan III Sobieski.

Prawdziwość objawienia została sprawdzona i potwierdzona już w 1674 r. przez teologów Akademii Zamojskiej.

Obrazek i obraz

Zdumienie odwiedzających budzi obraz w ołtarzu głównym krasnobrodzkiego kościoła. Oto widać Matkę Bożą zmierzającą w stronę dzieciątka, a w prawym górnym rogu jakiś niewielki prostokącik ? Co to ?

Krasnobród

To właśnie ten pierwotny cudowny obrazek Matki Bożej o wymiarach 9 x 14 cm, który ocalał ze zniszczeń i pożogi – bezcenny skarb tutejszego sanktuarium i pamiątka objawienia Matki Bożej. Ten maleńki obrazek umieszczono w większym obrazie na ołtarzu głównym.

Pierwotny obrazek, pozostawiony przez któregoś z pierwszych pielgrzymów w miejscu objawienia, jest prostą odbitką litograficzną. Został wykonany w I poł. XVII w. w nieznanej drukarni. Przedstawia Maryję adorującą Dzieciątko Jezus na tle różanego ogrodu. Matka Boża ma ręce skrzyżowane na piersi, a oczy zwrócone na leżące u Jej stóp Dziecię unoszące prawą rękę w geście błogosławieństwa. Widoczna między tymi postaciami spadająca gołębica symbolizuje obecność Ducha Świętego. Motyw ten nawiązuje do znajdującego się w Pinakotece Monachijskiej obrazu Francesco Raiboliniego.

Krasnobród
https://www.facebook.com/sanktuarium.krasnobrod/photos/a.622546304443470/1271985519499542/?type=1&theater

*

Cudowny obrazek dzielił wraz z miejscową ludnością trudne momenty. Podczas najazdu Szwedów, dla większego bezpieczeństwa, przewieziono go do Zamościa, gdzie podczas oblężenia miasta był obnoszony po murach obronnych, niczym obraz Matki Bożej Częstochowskiej po wałach okalających klasztor.
Podczas trudnych lat okupacji obraz Matki Bożej Krasnobrodzkiej dawał nadzieję miejscowej ludności. Po zamknięciu kościoła przez Niemców wierni wynieśli z narażeniem życia cudowny obraz, aby ukryć go u państwa Fudakowskich na Podzamku.

Obecnie pierwotny obrazek wotywny umieszczony jest w prawym, górnym rogu jego powiększonej kopii z 1964 roku, którą wykonał na koronację prof. Tadeusz Korpal z Krakowa.

Obraz zasłaniany jest srebrną zasłonką ufundowaną przez Marię Kazimierę.

Krasnobrodzki obrazek wraz z obrazem – kopią został koronowany 4 lipca 1965 r. Korony papieskie nałożył ówczesny ordynariusz diecezji lubelskiej Piotr Kałwa.

Nieco historii miasta i klasztoru

Pierwsze wzmianki o osadzie Krasnobród pochodzą z 1576 r. Do roku 1631 był w posiadaniu rodu Leszczyńskich. Po nich przejęli go Lipscy. Kiedy Ci przeszli na kalwinizm, nakazali  przekształcić świątynię katolicką w zbór kalwiński.

Od roku 1647 Krasnobród przejęli Zamoyscy. Parafię ponownie erygowano, a Jan Sobiepan Zamoyski w 1664 r. sprowadził dominikanów z Janowa Ordynackiego (obecnie Lubelskiego). W czasie najazdu Tatarów w 1672 r. kościół w lesie spłonął. Przeciwko Tatarom wyruszył do Krasnobrodu Jan III Sobieski i ścigając ich, rozbił pod Narolem.
W 1680 r. w Krasnobrodzie została uzdrowiona Maria Kazimiera, ówcześnie już żona Jana III Sobieskiego. W dowód wdzięczności król ufundował kościół wraz z obiektami klasztornymi, do których przenieśli się Dominikanie. Kościół konsekrowano w 1699 roku.

Za pomoc i udział w Powstaniu Styczniowym dominikanie zostali wypędzeni, klasztor uległ kasacie a Krasnobród stracił prawa miejskie, które ponownie otrzymał 31 grudnia 1994 r.
Sanktuarium w 1864 roku objęli księża diecezjalni.

Cudowne źródełko

W XVII w. w miejscu objawienia wybudowano kaplicę, zwaną obecnie Kaplicą Objawień na Wodzie. Są to w rzeczywistości dwie kaplice połączone drewnianym pomostem i pokryte wspólnym dachem, tworzącym w ten sposób jeden obiekt.

W opinii wiernych woda pod kaplicą (wiele źródełek zasilających w wodę rzekę Wieprz) ma cudowne właściwości lecznicze. Pogrążeni w modlitwie pielgrzymi piją wodę, a także obmywają nią ciało, wierząc, że najsilniejszą moc ma ona w nocy z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek.

Co roku 1 lipca o godzinie 21.00 w Krasnobrodzie odbywa się nocna Maryjna Procesja Różańcowa oraz Pasterka Maryjna w miejscu objawień.

Aleję Najświętszej Maryi Panny, prowadzącą od Sanktuarium, zdobią rzędy kasztanów i brzóz, a wśród nich stoją kaplice Świętych: Onufrego, Anny i Antoniego. Przy kaplicy Objawień na Wodzie stoją figury upamiętniające objawienie Matki Bożej Jakubowi Ruszczykowi, wykonane przez artystę Andrzeja Gontarza z Krasnobrodu. Jest on autorem także 15 stacji różańcowych powstałych z wapienia stojących wokół kaplicy.

Sanktuarium w Krasnobrodzie

Obecny kościół wybudowano w latach 1690-99 z fundacji żony króla Jana III Sobieskiego, Marii Kazimiery jako wotum wdzięczności za uzdrowienie, jakiego doznała w 1680 r. w Krasnobrodzie. Wzniesiony został  wg projektu Jana Michała Linka, architekta i dowódcy artylerii Twierdzy Zamość, w stylu barokowym. W centrum ołtarza głównego, wykonanego przez Jana Mauchera w latach 1774-76, na tle kopii umieszczono cudowny obrazek Matki Bożej Krasnobrodzkiej. Ołtarz zdobią kolumny i rzeźby świętych: Jacka, Dominika, Wincentego Ferreriusza i Tomasza z Akwinu. Wnętrze kościoła zdobią wielkich rozmiarów oraz bogato złocone cztery ołtarze boczne, czyli: Matki Bożej Częstochowskiej, Świętego Walentego, Chrystusa Ukrzyżowanego i Świętej Anny.

Na uwagę zasługują 33-głosowe organy wykorzystywane w czasie słynnych koncertów, jakie odbywają się tu w lipcu.

Klasztor

Kościół z lewej strony łączy się z barokowym zespołem klasztornym, zbudowanym jednocześnie z kościołem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.

Wiryndarz klasztorny jest zaskakująco duży i doskonale oddaje ducha tutejszych pielgrzymek. Znajdziemy tu krany z wodą dla pielgrzymów, którzy przybywają w skwarze pokłonić się Matce Bożej Krasnobrodzkiej, 1 lipca czy 15 sierpnia. W dolnych korytarzach znajduje się Muzeum Sakralne gromadzące przedmioty liturgiczne, czyli głównie ornaty, mszały, kielichy oraz stare księgi. Na ścianach znajdziemy wiele tablic informacyjnych opisujących m.in. historię objawienia, tutejszego Sanktuarium a także niewiarygodną akcję wykradzenia obrazu sprzed nosa Niemcom. Natomiast na piętrze klasztoru można obejrzeć wystawę przedstawiającą Sanktuaria Maryjne w Polsce.
W podwórzu przyklasztornym znajduje się Krasnobrodzkie Muzeum Parafialne, które ma cztery ekspozycje:. Etnografia – Muzeum Wsi Krasnobrodzkiej, Paleontologia – skamieniałości roślin i zwierząt, Garncarstwo krasnobrodzkie, Flora i fauna Roztocza.

W spichlerzu z 1795 roku gromadzi się wieńce dożynkowe z organizowanych we wrześniu dożynek diecezjalnych.

Roztocze Marysieńki-muzeum-wieńców-dożynkowych

W sąsiedztwie znajduje się atrakcja dla najmłodszych, czyli ptaszarnia, gdzie mogą zobaczyć łabędzie, pawie, bażanty różnych gatunków, przepiórki, gołębie różnych ras i przeróżne fantazyjne rasy drobiu.

Za murami klasztoru znajduje się także Kalwaria Krasnobrodzka – 84 figury naturalnej wielkości z drewna lipowego, wykonane przez Lucjan Boruta, artystę z Drohiczyna.

Marysieńka i Święty na czas zarazy

To także Krasnobród!

2,5 km od klasztoru, w pięknym bukowym lesie, znajduje się drewniana kaplica pw. św. Rocha. Odpust jest tu w niedzielę po 15 sierpnia.

Kaplica miała powstać w w XVII w., kiedy to podczas zarazy dżumy Marysieńka Sobieska poleciła wybudować nad źródełkami kaplicę i umieścić w niej wizerunek Świętego Rocha, patrona ludzi dotkniętych chorobami zakaźnymi. Kult tego świętego dotarł tu z Francji, skąd Św. Roch pochodził, zapewne jeszcze przed przybyciem tu Marysieńki, ale ona była niewątpliwie jego główna propagatorką.

W 1935 roku doszło do katastrofy, kiedy to potężny buk przewracając się, zniszczył pierwotną budowlę. W rezultacie obecny kościółek odbudowano w stylu zakopiańskim w 1943 r.

24 marca 1863 r. w okolicy kaplicy pw. św. Rocha miała miejsce bitwa oddziału Marcina Lelewela Borelowskiego z wojskami carskimi. Zginęło 43 powstańców wraz ze swoim kapelanem i 90 Rosjan. Mogiłę powstańców, na lokalnym cmentarzu, zdobi pomnik z orłem rwącym łańcuchy, czyli kajdany niewoli

Uzdrowisko krasnobrodzkie

Krasnobród stał się ośrodkiem kuracyjnym w 1884 roku za sprawą doktora Alfreda Rosse, który zorganizował to pierwsze sanatorium przeciwgruźlicze. Oprócz wód i powietrza, leczono chorych kumysem, czyli kobylim mlekiem. Dostarczał je pewien Tatar, który miał stado mlecznych klaczy.

Od czasów powojennych, kiedy odebrano dawnym właścicielom Fudakowskim ich dobra, funkcjonuje w Krasnobrodzie Sanatorium Rehabilitacyjne dla Dzieci im. Janusza Korczaka. Mieści się ono w dzielnicy zwanej Podzamkiem, w pałacu dawnych właścicieli Krasnobrodu – Leszczyńskich.

Powstał on w pierwszej połowie XVI w. Był kilkakrotnie niszczony i na skutek tego odbudowywany w nowym stylu. Budowlę otacza rozległy park w angielskim stylu. Ze zrozumiałych powodów, nie jest to obiekt do zwiedzania turystycznego.

Przyszłość Krasnobrodu, jako uzdrowiska jest ciągle otwarta, ponieważ w okolicy znaleziono duże złoża borowiny.

Pobliskie roztoczańskie atrakcje i ciekawostki

Niewątpliwą atrakcją Krasnobrodu jest zalew, który z ostatnich latach zyskał nową infrastrukturę w postaci zjeżdżalni, gdzie szaleje głównie „młodsza młodzież”. Rodzice chętnie  wybierają się ze swoimi pociechami do Krasnobrodu ze względu na udowodnione lecznicze właściwości tutejszego klimatu i „wód”.

roztocze-krasnobród-zalew

Świetny widok na Krasnobród, zalew, lasy i wzgórza będziemy mieli z baszty wzniesionej nad nieczynnym wyrobiskiem, zwanym Kamieniołomem. Oprócz panoramy okolic można podziwiać tu odsłoniętą ścianę dawnego wyrobiska, która ma ok. 30 metrów wysokości i 165 m długości.

Susiec

Rezerwat przyrody Nad Tanwią z tzw. szumami to emblematyczny fragment Roztocza.  Szumy to progi skalne na rzece Tanwi tworzące serię 20 niewielkich wodospadów.

zdj.Marta Cyran

Guciów

Muzeum etnograficzno-przyrodnicze wpisane do rejestru zabytków. Składa się z chałupy, stodoły (wybudowane w XIX w.) i obory (początek XX w.).

roztocze-guciów-zagroda

Na pobliskim wzgórzu zw. Monastyr lub Starzyzna znajdują się pozostałości grodziska typu wyżynnego (widoczne zarysy wałów) funkcjonującego od IX do XI w. Przyjmuje się, iż był to jeden z grodów wchodzących w skład większej grupy osad otwartych. Podobne zlokalizowane w pobliskim Batorzu i Chodliku. W okolicy znajdują się również cmentarzyska kurhanowe.

Zwierzyniec

Niezwykle urokliwa miejscowość, która stanowczo zasługuje na oddzielny wpis.

.

Położona wśród lasów z naturalnymi jeziorkami. Jej początki związane są z Zamoyskimi, którzy uwielbiając polować, stworzyli tu coś na kształt ogrodu zoologicznego w naturze. Dzisiaj możemy tu podziwiać odtworzoną rasę koników – tarpanów.

Znajdziemy zatem w Zwierzyńcu historię, sztukę, piękną naturę, wiele możliwości aktywnego wypoczynku i świetne zwierzynieckie piwo.

zdj. Marta Cyran

***

Na koniec prośba:

Jeśli spodobał Ci się mój tekst będę wdzięczna za poświęcenie mi chwili uwagi:

·  Odezwij się proszę w komentarzu, to momencik, ale dla mnie to bardzo ważna wskazówka i motywacja.

·  Jeśli uważasz, że wpis ten jest interesujący na tyle, iż warto się nim podzielić się z ze znajomymi – udostępniaj śmiało ! Dla mnie to ważny znak, iż ktoś docenia moją pracę. 

·  Bądźmy w kontakcie, jestem na Facebooku / fanpage’u i tu, ponieważ codziennie dzielę się tam nowymi zdjęciami, inspiracjami, ciekawymi opowieściami zasłyszanymi podczas podróży. 

2 komentarze

  • EB

    Miałam już dzisiaj nie czytać ale oczywiście nie wytrzymałam i musiałam przeczytać o Krasnobrodzie, słynnym odpuście na który chodziłam wielokrotnie piechotą z oddalonej 10 km miejscowości, Zwierzyńcu i Suścu. Niby wszystko mi znane i oczywiste a dzięki Tobie nabrało jeszcze innego – piękniejszego – koloru. I tak pięknie opowiedziane. Jak dobrze, że JESTEŚ.

    • MCS

      Dobrze, że jesteś… bardzo mi w tym roku brakuje tych słów i kontaktu z pięknymi ludźmi. Taki czas… Być może pielgrzymka do Krasnobrodu będzie jedyną w tym roku…

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *