Oriente, czyli Lizbona w nowoczesnej odsłonie

Lizbona w żadnej mierze z nowoczesnością się nie kojarzy. To miasto klimatyczne, „magiczne”, widowiskowe. O jakże Oriente ten stereotypowy obraz zmienia!

Lubię Oriente 😉

Lubię patrzeć na piękne rzeczy, ponieważ obcowanie ze sztuką potrafi sprawić wiele radości. Zawsze oglądając  wspaniały zabytek i jego misterne detale miałam z tyłu głowy myśl, że kiedyś „ludziom chciało się bardziej”. Jak się możecie domyślać, sztuka współczesna raczej takich emocji we mnie nie budzi. Z wzruszeń raczej bliżej mi do wzruszenia ramion.

Z wyjątkiem architektury. Jest kilka współczesnych nazwisk, których dzieła robią na mnie wrażenie. Jednym z nich jest Santiago Calatrava, którego realizacje stanowią ozdobę nie tylko rodzinnej Walencji. Tam, w swojej masie są naturalnie bardziej spektakularne.

• 

• 

• 

A tymczasem w Lizbonie

Lizbonę trudno nazwać ikoną nowoczesności. Dominują malownicze, strome zaułki i widoczki z licznych miradoures  Alfamy, Bario Alto, Chiado.

• 

• 

• 

• 

.

Lizbona nowoczesna

Jednak od Expo w 1998 roku i w tym temacie Lizbona ma czym się pochwalić, albowiem zrewitalizowano zaniedbane nabrzeże Tagu i w miejscu dość obskurnej dzielnicy portowej wybudowano nowoczesną – Parque das Nações. Park Narodów, czasami nazywany również Oriente, albo po prostu Expo, to jedna z architektonicznych wizytówek Lizbony. Obszar ten przeszedł ogromną przemianę w latach 90-tych.

.

Od doków do Parku Narodów

Po Expo Park Narodów został przekształcony w nowoczesną dzielnicę rekreacyjno-mieszkaniowo-biznesową. Część infrastruktury Expo ’98 pozostało i stanowi teraz atrakcję turystyczną. Poza tym otwarto tu Centrum Handlowe Vasco da Gama, Międzynarodowe Targi w Lizbonie a wraz z nim hotele i nowe budynki biurowe. Na terenie Parque das Nações znajduje się również nowa marina, wyposażona w 600 miejsc do cumowania i nowoczesną infrastrukturę, molo rzeczne dla rejsów wycieczkowych i statków historycznych.

W rezultacie miejsce to odwiedzają zarówno turyści, których przyciąga słynne Oceanarium Lizbońskie ( jedno z największych na świecie akwariów ), kolejka linowa, czyli popularne Teleférico, czy też Muzeum Nauki Żywej,  jak i mieszkańcy Lizbony, spieszący do centrum handlowego Vasco da Gama, czy korzystający z rozległych terenów rekreacyjnych, które tworzą ogrody i deptaki ozdobione dziełami sztuki nowoczesnej…

.

Architektura oceanów

Temat przewodni oraz główne hasło wystawy EXPO’98  brzmiało „Oceany, dziedzictwem dla przyszłości”. Nawiązywało, jak i cała portugalska wystawa, do 500-setnej rocznicy podróży Vasco da Gama do Indii oraz portugalskich odkryć geograficznych. Do tego hasła dostosowano także architekturę.

• 

.

Park Narodów to kompleks projektów architektów portugalskich i zagranicznych. Każdy z budynków, niezależnie od walorów estetycznych na swój sposób się broni i kryje różne ciekawostki.

Centrum założenia to plac Rossio Olivais, po którego lewej stronie powiewają flagi wszystkich państw, biorących udział w wystawie Expo’98. Odbijają się one w lustrze wody ciągnącym się wzdłuż masztów.

Cały plac, aż do rzeki jest wybrukowany kostką, tzw. calçada portuguesa, która układa się we finezyjne wzory, odnoszące się oczywiście do tematyki oceanów i mórz.

Plac ozdabia monumentalna rzeźba z żelaza “Człowiek-Słońce”, po portugalsku “Homem – Sol”, autorstwa  Jorge Vieira.

Ostatnio przybył w tej przestrzeni wielki kotek. Jest to Ryś – duże dzieło, w wielu kolorach, zrobione ze śmieci, jak wszystkie prace Bordalo II, jednego z najbardziej znanych współczesnych artystów portugalskich. Głównym celem tej kompozycji jest ostrzeżenie o potrzebie ochrony rysia iberyjskiego, jako gatunku ginącego.

.

Pawilon Atlantycki i świat biznesu

Po lewej stronie mamy dawny Pawilon Atlantycki, czyli Pavilhão Atlântico, jednak obecna nazwa to MEO Arena, od głównego sponsora – firmy telekomunikacyjnej MEO.   To największa w Portugalii wielofunkcyjna hala kryta, mogąca pomieścić nawet do 20 000 osób. Ma ona kształt dysku, którego konstrukcja jest tak zaprojektowana, by zminimalizować efekt wielkiej bryły w otaczającym terenie oraz racjonalnie wykorzystać źródła energii, dzięki czemu budynek w dużej części jest energooszczędny. Odbywają się tam największe koncerty, imprezy i wydarzenia sportowe wymagające zadaszonych obiektów. 

• 

• 

Położony dalej kompleks nowoczesnych budynków to siedziba Międzynarodowych Targów w Lizbonie, czyli Feira Internacional de Lisboa.

• 

• 

.

Pawilon Portugalii, czyli fantazja na temat grawitacji

Po prawej stronie placu natomiast zobaczymy jedną z bardziej oryginalnych budowli Parku Narodów, projektu niewątpliwie najbardziej znanego, cenionego i wpływowego portugalskiego architekta – Alvaro Sizy – Pawilon Portugalii. Twórca kpi z prawa grawitacji, projektując konstrukcję ze stali i betonu, której dach przypomina kartkę papieru rozwieszoną między dwoma bryłami i zadziwia swoją lekkością.

.

Museo de Ciencia Viva, czyli Muzeum Żywej Nauki

Pavilhão do Conhecimento – Ciência Viva jest interaktywnym muzeum dotyczącym nauki i techniki. To pięć różnych ekspozycji, które poruszają się w obszarach fizyki, chemii, matematyki, biologii i środowiska oraz geologii. Jest to bardziej interaktywny park rozrywki, niż klasyczne muzeum. Można tu wszystkiego dotknąć, poprzestawiać, poruszać, poeksperymentować. Zapomnijmy o nudnym oglądaniu przez szybę i czytaniu opisów, tutaj nauka i technika są na wyciągnięcie ręki.

To także miejsce spotkań, koncertów i konferencji.

• 

• 

.

Oceanarium, czyli pięć morskich światów

Najczęściej odwiedzanym obiektem jest naturalnie Oceanarium Lizbońskie, obecnie jedna z głównych atrakcji turystycznych Lizbony. Projektantem budynku jest Amerykanin Peter Chermayeff.

Oceanarium w Parku Narodów żyje przeszło 25 tysięcy morskich stworzeń z całego świata. Składa się ono z głównego zbiornika o pojemności ponad 5 mln litrów wody. Pływają tam m.in. rekiny, płaszczki rekiny młoty, barakudy, samogłowy lub tuńczyki oraz mureny. Zbiornik główny jest otoczony przez cztery dwukondygnacyjne wystawy poświęcone czterem oceanom na świecie. Zobaczymy tam gatunki charakterystyczne dla Oceanu Atlantyckiego, Spokojnego, Indyjskiego oraz Arktycznego.

• 

• 

• 

Dużą atrakcją są wesołe wydry, które przyciągają tłumy swoją zabawą w wodzie. Możemy oglądać je nad  i pod wodą.

.

Teleférico, czyli okiem ptaka

Obok oceanarium, znajduje się stacja początkowa/końcowa kolejki linowej w Parku Narodów, czyli lizbońskiego Teleférico. Łączna długość trasy wynosi 1230 metrów w jedną stronę. Średni czas przejazdu to ok 9 minut, ponad 20 metrów nad ziemią. Warto, spojrzeć jak wygląda architektoniczna wizytówka w Lizbony z lotu ptaka.

.

Wieża Vasco da Gama

Kolejką linową w Parku Narodów dojedziemy praktycznie aż pod samą wieżę Vasco da Gama, która jest jedną z ikon Lizbony. Ma wysokość ponad 145 metrów. i pełniła ona funkcję wieży widokowej do roku 2004, kiedy to została zamknięta.  W roku 2007 rozpoczęła się budowa luksusowego hotelu Myriad Sana Hotel, który zajmuje 20 pięter i działa do dnia obecnego.  Projektantami wieży byli architekci Leonor Janeiro, Nick Jacobs i trójka projektantów. Stalowa konstrukcja wieży ma przypominać wygięty żagiel karaweli.

Na pewno w oczy rzucą nam się również dwie wieże centrum handlowego – São Gabriel i São Rafael, przypominające wypełnione wiatrem żagle okrętów. Ich nazwy nawiązują do statków, na których w swoją słynną wyprawę w roku 1497 wypłynął Vasco da Gama. Znajdują się tam luksusowe apartamenty oraz biura.

.

Most Vasco da Gama

Najbardziej spektakularnym elementem całego  projektu jest oczywiście most Vasco da Gama, który można podziwiać już z okien samolotu.

Konkurs na budowę mostu wygrało konsorcjum Lusoponte, na które składały się firmy portugalskie, francuskie oraz brytyjskie.

Został otwarty dla ruchu samochodowego 29 marca 1998, w 500-setną rocznicę odkrycia drogi morskiej do Indii przez Vasco da Gama. 

Most Vasco da Gama zakreśla łagodny łuk, łącząc brzegi rzeki Tag w okolicach Sacavém z Montijo, po drugiej stronie rzeki. Szerzej patrząc, łączy Północ Portugalii z Południem. Dwie trzecie trasy przebiega nad wodą. Wysokość pomostu waha się od 14 do 30 m nad lustrem wody, co umożliwia przepływanie statków i sprawia wrażenie, że konstrukcja faluje wraz z rzeką.

Oto nieco cyferek: łączna długość mostu Vasco da Gamy to 17,2 km, w tym 0,829 km to przęsło główne, 11,5 km pozostałe przęsła nurtowe oraz 4,8 km to wiadukty dojazdowe oraz węzły. Filary mające ok. 150 m zostały wkopane na głębokość 95 m w dno Tagu.

• 

• 

• 

.

Dworzec Oriente, czyli pociągi w lesie palmowym

Estação Oriente – Dworzec Oriente, projektu Santiago Calatravy  jest moim ulubionym obiektem w Parku Narodów. Został oddany do użytku w maju 1998, po ponad 5 latach prac.

Oriente obsługuje rocznie ponad 75 milionów pasażerów, co czyni go jednym z największych dworców w Portugalii, ale i Europie. Na najwyższym poziomie dworca znajduje się stacja kolejowa, na poziomie ulicy dworzec autobusowy, a pod ziemią stacja metra.

Tym, co przyciąga uwagę jest platforma kolejowa, na której stoi las metalowych kolumn, które przypominają gaj palmowy. Jest to ażurowa konstrukcja wyglądająca efektownie zarówno w ciągu dnia, jak i gdy jest podświetloną nocą. Lubię go odwiedzać i fotografować przy każdej okazji i tymi zdjęciami chcę się dzisiaj podzielić.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Intryguje mnie fakt, iż Expo 1998 w Lizbonie poświęcone było morzu, tymczasem Calatrava zaproponował gaj palmowy. Czy dworzec, jako zwiastun i synonim podróży, jej początek lub koniec, w intencji Calatravy symbolizuje sukces wyprawy da Gamy, czyli dotarcie do egzotycznego Goa? 

Ale może będziecie mieli inne skojarzenia?

.

Bonusik w Oriente

PS. A przy każdej wizycie oprócz rytualnego zdjęcia Oriente pożeram tam, nie mniej rytualnie, fajną bifanę de Vendas Novas.

Przy dłuższym pobycie i stosownej okazji preferuję radość dla podniebienia – kokosowe curry rybne. Zapewniam, że nawet na Goa takiego nie zjecie ! 😉

*

Więcej o Portugalii: https://travelblog.sopol-lublin.pl/category/portugalia/

***

Na koniec prośba:

Jeśli spodobał Ci się mój tekst będę wdzięczna za poświęcenie mi chwili uwagi:

·  Odezwij się proszę w komentarzu, to momencik, ale dla mnie to bardzo ważna wskazówka i motywacja.

·  Jeśli uważasz, że wpis ten jest interesujący na tyle, że warto się nim podzielić się z ze znajomymi – udostępniaj śmiało ! Dla mnie to ważny znak, iż ktoś docenia moją pracę.  ·  Bądźmy w kontakcie, jestem na Facebooku / fanpage’u i tu, ponieważ codziennie dzielę się tam nowymi zdjęciami, inspiracjami, ciekawymi opowieściami zasłyszanymi podczas podróży.