Wielki Piątek w Jerozolimie. Via Dolorosa

Wielki Piątek – najlepszy czas na spacer po Starej Jerozolimie drogą Męki Pańskiej, czyli Via Dolorosa.

Zanim jednak wejdziemy do Jerozolimy, tego mikroświata wielu narodów i języków, spójrzmy na nie, tak jak Pan Jezus w Niedzielę Palmową, z Góry Oliwnej. Oto przed naszymi oczami odsłania się niezwykła panorama orientalnego miasta z jego budynkami, minaretami, wieżami kościołów i kopułami synagog. Niszczona wielokrotnie odradzała się jak feniks z popiołów. Jerozolima – święte miejsce trzech religii.

Za moment zagubimy się w plątaninie uliczek, ogarnie nas gwar, otoczą zapachy przypraw i aromatów Wschodu. Tymczasem z daleka kamienno-szara sylweta miasta drży w upalnym słońcu, jakby była pustynnym mirażem, a nie kamiennym labiryntem pełnym ludzi. On tam był a my wkrótce będziemy kroczyć po Jego śladach.

***

W piątkowy poranek, dzielnica muzułmańska jeszcze jest cicha i uśpiona. Powoli, powoli na puste ulice wraca życie, które za nic ma, to że my za chwilę kroczyć będziemy śladami męki Zbawiciela.

.

Wielki Piątek o świcie

Według Ewangelii w piątek wczesnym rankiem Jezus został wyprowadzony z pałacu arcykapłana ( Gallicantu, Syjon chrześcijański ) do Piłata, który rezydował w twierdzy Antonia. Piłat po pierwszym przesłuchaniu odesłał Jezusa do Heroda, który kazał ubrać Go w lśniący płaszcz i odesłał go ponownie do Piłata. Na razie żaden nie wydał sądu.

*

Mt, 27, 1-2 Wydanie Jezusa Piłatowi

1 A gdy nastał ranek, wszyscy arcykapłani i starsi ludu powzięli uchwałę przeciw Jezusowi, żeby Go zgładzić. 2 Związawszy Go zaprowadzili i wydali w ręce namiestnika Piłata.

Stacja I: Jezus na śmierć skazany

Mt, 27, 11-14  Jezus przed Piłatem

11 Jezusa zaś stawiono przed namiestnikiem. Namiestnik zadał Mu pytanie: «Czy Ty jesteś królem żydowskim?» Jezus odpowiedział: «Tak, Ja nim jestem». 12 A gdy Go oskarżali arcykapłani i starsi, nic nie odpowiadał. 13 Wtedy zapytał Go Piłat: «Nie słyszysz, jak wiele zeznają przeciw Tobie?» 14 On jednak nie odpowiedział mu na żadne pytanie, tak że namiestnik bardzo się dziwił.

Mt 27,24-25

Piłat widząc, że nic nie osiąga, a wzburzenie raczej wzrasta, wiązł wodę i umył ręce wobec tłumu, mówiąc: <Nie jestem winny krwi tego Sprawiedliwego. To wasza rzecz>. A cały lud zawołał: <Krew Jego na nas i na dzieci nasze>.

Stacja II: Jezus bierze krzyż na swoje ramiona

Mt, 27, 15-26  Jezus odrzucony przez swój naród

15 A był zwyczaj, że na każde święto namiestnik uwalniał jednego więźnia, którego chcieli. 16 Trzymano zaś wtedy znacznego więźnia, imieniem Barabasz. 17 Gdy się więc zebrali, spytał ich Piłat: «Którego chcecie, żebym wam uwolnił, Barabasza czy Jezusa, zwanego Mesjaszem?» 18 Wiedział bowiem, że przez zawiść Go wydali. 19 A gdy on odbywał przewód sądowy, żona jego przysłała mu ostrzeżenie: «Nie miej nic do czynienia z tym Sprawiedliwym, bo dzisiaj we śnie wiele nacierpiałam się z Jego powodu». 20 Tymczasem arcykapłani i starsi namówili tłumy, żeby prosiły o Barabasza, a domagały się śmierci Jezusa. 

21 Pytał ich namiestnik: «Którego z tych dwóch chcecie, żebym wam uwolnił?» Odpowiedzieli: «Barabasza». 22 Rzekł do nich Piłat: «Cóż więc mam uczynić z Jezusem, którego nazywają Mesjaszem?» Zawołali wszyscy: «Na krzyż z Nim!» 23 Namiestnik odpowiedział: «Cóż właściwie złego uczynił?» Lecz oni jeszcze głośniej krzyczeli: «Na krzyż z Nim!» 24 Piłat widząc, że nic nie osiąga, a wzburzenie raczej wzrasta, wziął wodę i umył ręce wobec tłumu, mówiąc: «Nie jestem winny krwi tego Sprawiedliwego. To wasza rzecz». 25 A cały lud zawołał: «Krew Jego na nas i na dzieci nasze».
26 Wówczas uwolnił im Barabasza, a Jezusa kazał ubiczować i wydał na ukrzyżowanie.

*

Tradycyjnie pierwszą stacją jerozolimskiej Via Dolorosa jest dziedziniec muzułmańskiej szkoły Omara, przylegającej do północnego muru dawnej Świątyni. To tu, w twierdzy Antonia, Piłat miał wydać wyrok na Jezusa.

.

Często jednak dziedziniec szkoły Omara jest niedostępny dla pielgrzymów. Wtedy pierwsze dwie stacje odprawiane są na dziedzińcu Franciszkańskiej Szkoły Biblijnej, gdzie znajdują się symboliczne kaplice Skazania na śmierć, Biczowania i Koronowania cierniem.

Jedynie Franciszkanie mają przywilej rozpoczynania nabożeństwa Drogi Krzyżowej na dziedzińcu dawnej Antonii ( o godz. 15.00 ).

.

Niewiele zostało z dawnej rozległej twierdzy Antonia. Jej pozostałości kryje dziś szkoła muzułmańska, teren Franciszkańskiej Szkoły Biblijnej i kościół Ecce Homo.

W Kaplicy Skazania, a także dalej, pod klasztorem Sióstr Syjonu, pielgrzymi mogą zobaczyć oryginalne kamienie lithostratosu. Według lokalnej tradycji chrześcijańskiej bruk ten pochodzi z wewnętrznego dziedzińca Twierdzy Antonia. Wierzymy więc, że po tych kamieniach stąpał Chrystus…

Płyty kamienne po kolejnym zburzeniu Jerozolimy zostały użyte do wyłożenia placu wokół łuku triumfalnego (obecnie Łuk Ecce Homo).

.

Na wytartych stopami wielu przechodniów kamieniach lithostratosu możemy zobaczyć wyryte przez znudzonych rzymskich żołnierzy plansze do gry. Czy tu grali o Jego szaty, nazywając Go ironicznie „Królem Żydowskim”?

Mt, 27, 27-31   Król wyśmiany

27 Wtedy żołnierze namiestnika zabrali Jezusa z sobą do pretorium i zgromadzili koło Niego całą kohortę. 28 Rozebrali Go z szat i narzucili na Niego płaszcz szkarłatny. 29 Uplótłszy wieniec z ciernia włożyli Mu na głowę, a do prawej ręki dali Mu trzcinę. Potem przyklękali przed Nim i szydzili z Niego, mówiąc: «Witaj, Królu Żydowski!» 30 Przy tym pluli na Niego, brali trzcinę i bili Go po głowie. 31 A gdy Go wyszydzili, zdjęli z Niego płaszcz, włożyli na Niego własne Jego szaty i odprowadzili Go na ukrzyżowanie.

.

Wychodząc z dziedzińca Szkoły Franciszkańskiej mijamy łuk zwany Ecce Homo.

Nazwa upamiętnia słowa „Oto Człowiek” wypowiedziane przez Piłata do tłumu Żydów po ubiczowaniu Chrystusa. Choć realnie konstrukcja jest fragmentem łuku triumfalnego Hadriana, pochodzi więc z czasów późniejszych, nie przeszkadza to pielgrzymom wspominać tu tę znaną z Ewangelii Św.Jana scenę.

J 19, 1-6 Oto Człowiek

1 Wówczas Piłat zabrał Jezusa i kazał Go ubiczować. 2 A żołnierze, uplótłszy koronę z cierni, włożyli Mu ją na głowę i okryli Go płaszczem purpurowym. 3 Potem podchodzili do Niego i mówili: «Witaj, Królu żydowski!» i policzkowali Go. 4 A Piłat ponownie wyszedł na zewnątrz i przemówił do nich: «Oto wyprowadzam go wam na zewnątrz, abyście poznali, że ja nie znajduję w nim żadnej winy». 5 Jezus więc wyszedł na zewnątrz w koronie cierniowej i płaszczu purpurowym. Piłat rzekł do nich: «Oto Człowiek». 6 Gdy Go ujrzeli arcykapłani i słudzy, zawołali: «Ukrzyżuj! Ukrzyżuj!»

J 19,16-17

Wtedy wydał Go im, aby Go ukrzyżowano. Zabrali zatem Jezusa. A On sam dźwigając krzyż,  wyszedł na miejsce zwane Miejscem Czaszki, które po hebrajsku zwie się Golgota

.

Stacja III: Pierwszy upadek pod krzyżem

Trzecia nazywana jest „polską” ponieważ została ufundowana przez polskich żołnierzy, którzy pod dowództwem gen. Andersa wyszli z „nieludzkiej ziemi” byłego ZSRR i dotarli także do Jerozolimy.

.

Stacja IV: Pan Jezus spotyka swoją Matkę

Łk 2, 34-35

Symeon zaś błogosławił Ich i rzekł do Maryi, Matki Jego: <Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak, któremu sprzeciwiać się będą. A Twoją duszę miecz przeniknie, aby na jaw wyszły zamysły serc wielu

IV stacja znajduje się w podziemiach ormiańskiej świątyni. Droga do niej prowadzi przez labirynt sklepu z pamiątkami.

Lm 2,13

Jak cię pocieszyć? Z czym porównać, Córko Jeruzalem! Z czym cie porównać, by cię pocieszyć, Dziewico, Córo Syjonu…?

EDIT: obecnie stacje III i IV znajdujące się na terenie kościoła ormiańskiego nie są udostępnione pielgrzymom.

*

Stacja IV była szczególna, ze względu Kaplicę Adoracji Najświętszego Sakramentu, która skrywa wspaniałą bursztynową monstrancję, wyobrażającą ziemską i niebieską Jerozolimę, arcydzieło gdańskich złotników. Obecnie Kaplica Adoracji wraz z bursztynową monstrancją znajdują się przy Grocie Mlecznej w Betlejem. Jest to część większego projektu wieczystej adoracji Najświętszego Sakramentu.

*

Z zacisza dziedzińców, bocznych uliczek, podziemi nagle wkraczamy w gwar i chaos dzielnicy muzułmańskiej. Trudno w skupieniu rozważać mękę pańską idąc przez wielkie arabskie targowisko, gdzie nikt nie zwraca uwagi na religijne uniesienie pielgrzymów. Handlarze  natarczywie pokrzykują, kupujący nie przerywają swoich targów, inni przyglądają się obojętnie  niosącym drewniane krzyże, paląc nargile.

.

Czyż nie tak było kiedy Chrystus, z wysiłkiem dźwigając ciężką belkę krzyża, wspinał się na Golgotę? To współczesne gorączkowe życie wzdłuż Via Dolorosa w Jerozolimie uświadamia nam, iż śmierć Mesjasza nie obchodziła niemal nikogo, poza rozproszoną garstką jego zwolenników i zdecydowaną grupą jego wpływowych przeciwników. Był tylko jednym z wielu skazańców. Wydawało się, iż misja Jezusa jest zupełnie nikomu niepotrzebna, zaś jego życie i śmierć – to absurd i wielka pomyłka.

*

Stacja V: Szymon z Cyreny pomaga dźwigać krzyż Jezusowi

Łk 23, 26

26 Gdy Go wyprowadzili, zatrzymali niejakiego Szymona z Cyreny, który wracał z pola, i włożyli na niego krzyż, aby go niósł za Jezusem.

.

Stacja VI: Weronika ociera twarz Jezusowi

Ps 27,8-9

Szukam, o Panie, Twego oblicza; nie zakrywaj swego oblicza przede mną!

.

Stacja VII: Drugi upadek pod krzyżem

Flp 4,13

Wszystko mogę w Tym, który mnie umacnia

Ważnym elementem siódmej stacji jest kolumna, na której według chrześcijańskiej tradycji miała zawisnąć tabliczka ( tzw. titulus ) z wyrokiem skazującym Jezusa na śmierć. Kaplica upamiętniająca drugi upadek Pana Jezusa, długi czas zamknięta, została jednakże niedawno odnowiona z inicjatywy franciszkanów z Kustodii Ziemi Świętej. Projekt oraz prace konserwatorskie zostały zrealizowane przez polskie firmy.

.

Stacja VIII: Jezus spotyka płaczące niewiasty

Łk 23, 27-31

27 A szło za Nim mnóstwo ludu, także kobiet, które zawodziły i płakały nad Nim. 28 Lecz Jezus zwrócił się do nich i rzekł: «Córki jerozolimskie, nie płaczcie nade Mną; płaczcie raczej nad sobą i nad waszymi dziećmi! 29 Oto bowiem przyjdą dni, kiedy mówić będą: „Szczęśliwe niepłodne łona, które nie rodziły, i piersi, które nie karmiły”. 30 Wtedy zaczną wołać do gór: Padnijcie na nas; a do pagórków: Przykryjcie nas! 31 Bo jeśli z zielonym drzewem to czynią, cóż się stanie z suchym?

.

Stacja IX: Trzeci upadek pod ciężarem krzyża

Ps 35,15-16

Kiedy się chwieję, z radością się zbiegają, przeciwko mnie się schodzą obcy, których nie znałem, szarpią mnie bez przerwy, napastują i szydzą ze mnie, zgrzytają przeciw mnie zębami 

Dziewiątą stację, która upamiętnia trzeci upadek Chrystusa, jaki nastąpił zgodnie z tradycją u podnóża Golgoty, wskazuje jedynie trzon kolumny, wmurowanej w ścianę patriarchatu Koptyjskiego Kościoła Ortodoksyjnego.

.

Za niewielką opłatą możemy zejść do pamiętającej czasy Chrystusa podziemnej cysterny, którą do dziś wypełnia woda.

W jednym z takich dawnych zbiorników na wodę na zboczach Golgoty cesarzowa Helena, matka cesarza Konstantyna, miała odnaleźć belkę Chrystusowego Krzyża, gwoździe, a także titulus.

Zapewne zadziwi Was, w jaki sposób zdołała tego dokonać. Ale to temat na kolejną opowieść.

Koptowie naturalnie uważają, iż to właśnie w cysternie pod ich świątynią znaleziony został Prawdziwy Krzyż. My jednak podążając za tradycją ormiańską przywykliśmy umiejscawiać legendę o znalezieniu Krzyża Świętego z ormiańską kaplicą na tyłach i w podziemiach Bazyliki Grobu.

*

Kilka kroków dzieli nas od przejścia przez wąską bramę na dziedziniec z przedziwnymi kopulastymi zabudowaniami przypominającymi chaty w afrykańskiej wiosce. W rzeczywistości znajdujemy się na tarasie na dachu Bazyliki Grobu Pańskiego, a pod nami jest część ormiańska z kaplicą Znalezienia Krzyża ( Św. Heleny). To terytorium Abisyńczyków, czyli ciemnoskórych etiopskich mnichów, które dość niechętnie dzielą z Koptami.

Na dachu świątyni Grobu Bożego zazwyczaj odprawiane są pozostała część drogi krzyżowej. Dlaczego? Kolejne stacje bowiem znajdują się już we wnętrzu Bazyliki. Ścisłe zasady koegzystencji pięciu wyznań opiekujących się świątynią, a także tłumy pielgrzymów, nie pozwalają na spokojna modlitwę.

*

Przejście do X stacji Via Dolorosa prowadzi przez nieco egzotyczne dla nas kaplice etiopskie. Wchodzimy przez niewielkie drzwiczki z na dachu Bazyliki, aby wąskimi schodkami zejść na dziedziniec Bazyliki Grobu Bożego.

.

I wyprowadzili Go na miejsce Golgota, to znaczy miejsce Czaszki /Mk 15,22/

Stacja X: Jezus z szat obnażony

J 19,23

Żołnierze zaś, gdy ukrzyżowali Jezusa, wzięli Jego szaty i podzieli na cztery części, dla każdego żołnierza po części; wzięli też tunikę. Tunika zaś nie była szyta, ale cała tkana od góry do dołu.

Kaplica X stacji, która upamiętnia obnażenie z szat, nazywana także Kaplicą Franków, przylega do fasady bazyliki. Jest jedną z pozostałości rozbudowy bazyliki w czasach wypraw krzyżowych. Dzisiaj pielgrzymi chętnie robią sobie grupowe zdjęcia na stopniach zamkniętej zwykle kaplicy.

*

Jakże bliscy jesteśmy niezwykłego momentu – zanurzenia się w mistycznym mroku najważniejszej dla chrześcijan świątyni – Bazyliki Grobu Bożego. Skrywa ona pozostałe stacje Drogi Krzyżowej.

C.D.N.

***

Jeśli choć raz w życiu odbędziesz pielgrzymkę do Ziemi Świętej , którą często określa się mianem „piątej Ewangelii”,  żadne święta nie będą już takie same. Bo oto wszystkie czytania Ewangelii przybiorą realny kształt, staną się konkretnymi miejscami pod palącym słońcem, w gwarze jerozolimskiej ulicy, w Betlejem czy wśród zielonych wzgórz Galilei. Bowiem On tu był.

*

Więcej na temat Via Dolorosa i pielgrzymowania po Ziemi Świętej – TUTAJ a także:

https://deon.pl/po-godzinach/gwar-chaos-i-slady-meki-jezusa,1539983

https://deon.pl/po-godzinach/podroze/ziemia-swieta-piata-ewangelia,1488257

O miejscach związanych z wydarzeniami Wielkiego Czwartku

Wielki Czwartek w Jerozolimie

***

Na koniec prośba:

Jeśli spodobał Ci się mój tekst będę wdzięczna za poświęcenie mi chwili uwagi:

·  Odezwij się proszę w komentarzu, to momencik, ale dla mnie to bardzo ważna wskazówka i motywacja.

·  Jeśli uważasz, że wpis ten jest interesujący na tyle, że warto się nim podzielić się z ze znajomymi – udostępniaj śmiało ! Dla mnie to ważny znak, iż ktoś docenia moją pracę. 

·  Bądźmy w kontakcie, jestem na Facebooku / fanpage’u i tu, ponieważ codziennie dzielę się tam nowymi zdjęciami, inspiracjami, ciekawymi opowieściami zasłyszanymi podczas podróży.